Odwiedzin: |
św. Katarzyny w Kętrzynie |
Region kętrzyński znajduje się na obszarze dawnej osady pruskiej Bartów. Teren ten nosił nazwę Rast . W 1329 r. Krzyżacy wznieśli drewnianą strażnicę, otaczając ją wałami obronnymi i palisadowymi. Johan Schindekopf (ówczesny komtur, któremu podlegała ta część dawnej Barcji) nadal miastu 11 listopada 1357 r. przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim . W dokumencie jest także mowa o Nowym Mieście, którego lokacje już wówczas przewidywano. Henryk Padeluche -wójt na rozbudowę osady i potrzeby własne otrzymał 102 włóki ziemi (1 wlóka= 16,8ha), z czego cztery przeznaczył na uposażenie kościoła.
Okres osadnictwa w Prusach miał charakter kolonizacji wewnętrznej. Z zasiedleniem wiązało się powstanie sieci parafialnej. Teren Barcji należał do diecezji warmińskiej, utworzonej na mocy bulli papieża z 29 lipca 1243 r., nie wchodził jednak w skład dominium warmińskiego, a tylko z nim graniczył. Instancję pośrednią miedzy parafią a diecezją stanowiły archiprezbiteriaty. Parafie okręgu kętrzyńskiego należały do dwóch w Reszlu i Sępopolu.
Przed reformacją miasto posiadało cztery kościoły: kościół św. Ducha, kościół polski, kościół św. Jerzego i kościół św. Katarzyny.
Kościół św. Ducha - służył wyłącznie mieszkańcom, którzy przychodzili tam na codziennie nabożeństwo rano i wieczorem. Kościół był obsługiwany przez trzech duchownych.
Kościół polski - początkowo stanowił kaplicę cmentarną i dom modlitwy. Przez dłuższy czas pozostawał bez ołtarza, kazalnicy i wyposażenia wewnętrznego. Takie przedmioty uzyskał w 1933 r. Potem służył ludności ewangelickiej posługującej się językiem polskim. Patronem tego kościoła był król, pastora natomiast wybierano przez głosowanie. Jednym z nich był Michał Borowski, który do nabożeństw używał Agendy z 1824 r. wydanej w języku polskim.
Na wzgórzu, w południowo zachodniej części miasta znajduje się kościół św. Jerzego. Jest on typowym przykładem kościoła warownego. Budowę rozpoczęto w XIV w. a ukończono w roku 1407. Pierwotnie była to świątynia prosta, jednonawowa, pokryta płaskim dachem, ożywiona tylko dzięki dekoracji blendowej szczytu. Przy jej wznoszeniu wykorzystano fragmenty istniejących umocnień miejskich. W roku 1470 świątynię przebudowano na pseudobazylikę, a po pożarze w roku 1500, jak wskazuje napis na filarze, rozbudowano. Ostateczny wygląd uzyskał on w roku 1515. Przebudowy dokonał mistrz Matz z Gdańska. On też wykonał kryształowe sklepienia, które zastąpiły dotychczasowe drewniane stropy. W XVI w. kościół św. Jerzego przekształcono na zbór luterański. Usunięto wówczas dawne jego wyposażenie . Od 1545 r. do 1946 r. kościół ten był w rękach protestantów.
Dnia 31 V 1946 r. aktem nr 1374/46 Starostwa Kętrzyńskiego Społeczeństwa Polaków, parafia św. Katarzyny została powiadomiona, że Urząd Wojewódzki Mazurski, pismem nr 125/12339/46 przekazał katolikom tymczasową parafię św. Jerzego. Rektorem został ksiądz Adam Szabunia. Kościół powierzono parafii św. Katarzyny. W 1954 r. przy kościele św. Jerzego ustanowiono samodzielną parafię.
Kościół św. Katarzyny - wybudowano go dla prusaków i niemieckich osadników około 1330 r. pozostawał on poza murami obronnymi. Do 1700 roku w małym kościele św. Katarzyny regularnie odprawiano nabożeństwa ewangelickie co czwartek od Wielkanocy do Świętego Michała, a latem i zimą modlono się na specjalnych uroczystościach za zmarłych (do 1750 r.) . Następnie przestano używać świątyni dla celów Służby Bożej. Według hipotezy W. Jodelisa Rosjanie okupujący miasto w latach 1758-1762 używali tego pomieszczenia dla celów wojskowych.
Po wojnie siedmioletniej parafianie musieli włożyć wiele wysiłku, aby znów wyremontować tę świątynię. Tu należy wspomnieć, że w 1762 r. olbrzymi pożar strawił dużo budynków gospodarczych w Kętrzynie i ich odbudowa była ważniejsza niż naprawa kościoła. Wobec tego korzystano tylko z cmentarza grzebalnego umieszczonego obok kościoła.
W 1781 r. świątynia została zamieniona na szpital wojskowy, a w latach późniejszych na spichlerz i magazyn soli.
Po nieszczęśliwym przebiegu wojny napoleońskiej nie było już potrzebnych środków na doprowadzenie budynku do porządku. Rozpoczął się upadek kościoła. W roku 1809 był już mocno zdewastowany i nie można było odprawiać w nim nabożeństw. Stopniowo rabowano jego wnętrze. W 1810 r. miasto zwróciło się do Wydziału Kościelnego Królewskiego Rządu z propozycją, aby miejsce to bezpłatnie przekazać kętrzynianom. Urząd królewski wycenił jego wartość na 138 talarów i 45 groszy i zażądał od miasta tej sumy. Po długich pertraktacjach w listopadzie 1813 r. miasto zgodziło się na podane warunki, lecz opłatę wniosło w 1815 r. Inwentarza kościelnego, ambony, ołtarza, kap, serwet już nie było. Radni zastanawiali się, co z tym zrobić. Nie było pieniędzy na remont, który wówczas kosztowałby około 140 talarów. Właściciel hotelu, pan Thulweit, zorganizował zbiórkę pieniędzy, w wyniku której zebrał 20 talarów, ale była to suma niewystarczająca na wyremontowanie obiektu. W grudniu 1817 r. katolicy Rastenburga (200 osób) zwrócili się z prośbą do Magistratu, aby przedmiejski kościół odstąpiono im na dom modlitwy. Lecz radni odpowiedzieli, że kościół jest przeznaczony na inne cele. Wyznaniem panującym w Kętrzynie był protestantyzm i nikogo zbytnio nie obchodziły sprawy katolików wyznania rzymskiego.
Budynek podupadał coraz bardziej. 1 IX 1820 r. władze miasta postanowiły sprzedać go na rozbiórkę temu, kto zaoferuje najwięcej pieniędzy. 8 IX tegoż roku, radca Bandisch nabył kościół za 188 talarów i jeszcze w tym samym roku rozebrał.
Odrębne zagadnienie stanowi kętrzyńska diaspora katolicka. Na początku XIX w. miasto i powiat Rastenburg należały do parafii w Świętej Lipce. Droga od miasta do siedziby parafii wynosiła około 4 miłe (1 mila lądowa = 1.609m). Brak szosy i linii kolejowej był szczególnie uciążliwy. Z tych powodów duszpasterstwo prowadzone we Świętej Lipce nie było wystarczające. Szczególnie ubolewano nad tym faktem, gdy wzrosła liczba katolików w Rastenburgu, którzy stawali się oziębli religijnie. Ta sytuacja dotyczyła również dzieci.
Ogromny wpływ na uczniów katolickich miało protestanckie gimnazjum. Z tych też powodów proboszcz ze Świętej Lipki w roku 1869 wprowadził okresowe nabożeństwa w mieście.
Następnie z polecenia władzy biskupiej wybrano zarząd kościelny (jak we wszystkich misyjnych gminach), mający podjąć starania się o lokal, w którym można by zorganizować nabożeństwa. Zaczęto też myśleć o pozyskaniu własnego pomieszczenia. Na ten cel oraz na utrzymanie księdza znaleziono odpowiednie środki. Pieniądze pochodziły z legatów, ofiar poszczególnych dobroczyńców oraz od Stowarzyszenia św. Bonifacego i św. Wojciecha. Także dekanaty reszelski i jeziorański zobowiązały się do wnoszenia określonej sumy rocznej. Te posunięcia znacznie pomogły kętrzyńskiej diasporze.
Na założenie lokalu misyjnego w Kętrzynie przekazało 30 DM stowarzyszenie św. Wojciecha. Wskutek tego przedsięwzięcia w roku 1872 ustanowiono wikariat lokalny oraz nabyto parcelę oznaczoną numerem 253, na której znajdowały się budynki mieszkalne dla duchownego i oratorium. Teren pod kościół (obok budynków) kupiono za 900 talarów. Pierwszym duszpasterzem został ks. Auqust Hinz z Reszla, który przez 25 lat odprawiał nabożeństwa na plebani.
Katolicy kętrzyńscy nie pogodzili z brakiem świątyni, toczyli walkę na drodze sądowej i w 1895 r. wygrali proces. W drodze zadośćuczynienia otrzymali plac i materiały na budowę nowej placówki.
Budowę świątyni prowadzono w latach 1895-1897 . Dnia 5 maja 1897 r. biskup Andrzej Thiel w asyście kapituły warmińskiej dokonał konsekracji kościoła . (Akt erygowania parafii i plany świątyni znajdują się na następnej stronie). Kościół otrzymał tytuł św. Katarzyny Aleksandryjskiej, dziewicy i męczennicy z IV w. (taki sam tytuł miał stary kościół rozebrany w 1820 r).
W latach 1874-1945 placówka miała sześciu proboszczów i kilkunastu wikarych. Dzięki ich pracy w poszczególnych latach dał się zauważyć stopniowy przyrost wiernych. W czasie II wojny światowej całe duszpasterstwo spoczęło na księdzu J. Lindenblatt. Od roku 1939-1945 raz na miesiąc odprawiano Mszę św. dla Polaków (bez kazania). Od 1942 r. władze zakazały odprawiania polskich nabożeństw.
Powrót>na górę strony1. Kościół parafialny: jego podstawy prawne i gospodarcze.
Parafię św. Katarzyny w Kętrzynie utworzono mocą dekretu z dnia 23 sierpnia 1872 r. Również tego dnia i roku Rząd Królewski ogłosił, że została nabyta parcela nr 253, a 3 września 1885 r. wpisano tę nieruchomość do księgi katastralnej. Działkę nr 253 nabyto z funduszu darowizn i dobrowolnych datków wiernych. Wpływy wikariatu lokalnego w Rastenburgu oszacowano na 1500 DM Kolejne spisy inwentaryzacyjne z poszczególnych lat przedstawiają własności posiadane przez kościół.
1 grudnia 1946 r. w skład majątku wchodziły następujące beneficja kościelne:
- kościół św. Jerzego
- kościół w Czernikach (Czarnym Kamieniu), zbudowany w XV w. W listopadzie 1945 roku świątynia ta została przekazana przez Starostwo Powiatowe w Kętrzynie kętrzyńskiej parafii. Poświęcił ją ks. Wacław Radziwon 27 VII 1945 r. Patronem jest Jan Ewangelista i Matka Boska Szkaplerna.
- kaplica cmentarna poewangelicka. Za zgodą Urzędu Miasta Kętrzyna budynek ten przejęli katolicy. 2 XI 1946 r. poświęcono ją ku czci św. Józefa.
- kaplica w pałacu w Nakomiadach, wyświęcona 15 VIII 1946 r. przez ks. Adama Szabunię.
W tymże roku dokonano również inwentaryzacji budynków mieszkalnych. Spisano następujące własności:
- plebania przy ul. 1-go maja
- domek dla służby kościelnej, ul. Kaszubska 22
- domek dla stróża kościelnego, ul. Kaszubska 24
- plebania, dwa domy i kościół św. Jerzego
Poza nieruchomościami wpisano ruchomości, do których należały: sprzęt liturgiczny, szaty, obrazy, figury i księgi . W następnym roku do własności kościelnych dołączono kaplicę w szpitalu i kaplicę w Nakomiadach.
Z 31 XII 1948 r. pochodzą zapisy, które informują o tym, że parafia posiada kościoły filialne w Czernikach, Karolewie, św. Jerzego w Kętrzynie oraz kaplice: szpitalna w Kętrzynie, w Nakomiadach i cmentarna.
W związku z ustawą z lipca 1961 r. dokonano konfiskaty i wywłaszczenia obiektów związanych pośrednio lub bezpośrednio z działalnością Kościoła. Zabrano wówczas: budynki mieszkalne, kościół, plebanię i organistówkę. Budynki te przejęła Gospodarka Komunalna.
Na mocy rozporządzenia Rządu PRL z dnia 23 VI 1971 r., wpisano do ksiąg notarialnych następujące obiekty stanowiące (od tego momentu) własność parafii:
- kościół św. Katarzyny
- plebanię
- ogródek przy placu przykościelnym
- kościół w Tołkinach z hektarową działką
-2 działki przy ulicy Kaszubskiej.
2. Ludność i zmiany administracyjne parafii.
W roku 1945 Kętrzyn liczył 300 Polaków, a jego zniszczenie sięgało 50%. Na początku lipca mieszkało już 1000 Polaków. Katolicka ludność polska domagała się zaspokojenia potrzeb religijnych, gdyż na terenie pięciu sąsiednich powiatów nie było żadnego polskiego księdza. W lipcu 1945 r. do parafii przybył ks. Jan Wysocki, a 24 XI urzędowanie rozpoczął pierwszy powojenny proboszcz, ks. Wacław Radziwon. Do roku 1949 do Kętrzyna przybywały transporty z osadnikami. W związku z tym, Kętrzyn stanowił niejednolitą społeczność. W 1949 r. na terenie parafii żyło 15100 katolików, w tym 500 obrządku greckiego i 4000 niekatolików. Ogółem żyło 19100 mieszkańców. Najwięcej było osadników z centralnej polski 55% i z ZSSR 35%.
W latach 1945-1954 istniała tylko jedna parafia św. Katarzyny. Obejmowała ona prawie cały powiat, prócz skrawka zachodniego należącego do parafii w Świętej Lipce. Kronika z 1947 r. podaje, że do parafii należały następujące miejscowości: Biedaszki (duże i małe), Filipówka, Smokowo, Muławki, Windki, Pręgowo, Bocianowo, Wólka, Gizbertowo, Zalesie, Poganowo, Poganówka, Nakomiady, Langanka, Bydziszki, Kozary, Salpik, Bałowo, Szafary, Głobie, Sławkowo, Wajsznury, Nowa Wieś, Jurki, Prembork, Kocławka, Linkowo, Marszewo, Jeżewo, Gałwuny, Kotki, Kostki, Gromki, Borki, Mikielnik, Ostry Róg, Nowa i Stara Różanka, Zacisze, Strzyże, Czerniki, Wopławka, Kruszewiec, Karolewo, Parcz, Gierłoż, Kwida, Pożarki, Wosewo, Świerczewsk, Garbno, Banaszki i Dubliny.
W roku 1949 parafia obejmowała dwa kościoły w Kętrzynie, kaplicę szpitalną, kościół w Czernikach i kaplicę w Nakomiadach.
25 maja 1954 r. ordynariusz Diecezji Warmińskiej ks. prof. Stefan Biskupski erygował nową parafię pod wezwaniem św. Jerzego. W związku z tym, Kętrzyn posiadał dwa wielkie ośrodki gromadzące wiernych. Granice parafii były wówczas następujące:
Kętrzyn - Traugutta, 1 Maja (od Bałtyckiej do Pl. Słowiańskiego), Mazowiecka (od Bałtyckiej do Reymonta), Cmentarna, Bałtycka, Targowa, Szpitalna, Asnyka, Kaszubska, Kościuszki, Plac Wolności, Lanca, Kajki, Kopernika, Reja, Skłodowskiej, Chrobrego, Parkowa, Dąbrowskiego, Jagiełły, Wojska Polskiego, Urocza, Rataja, Żeromskiego, Sienkiewicza, Kwiatowa, Gdańska, Pomorska, Mielczarskiego, Mazurska, Poznańska (od Mazurskiej do końca), Daszyńskiego (od Powstańców Warszawy do końca), Powstańców Warszawy (do Daszyńskiego), Mickiewicza.
Powiat - Marszewo, Gałwuny, Kotkajmy, Kostkajmy, Borki, Ostry Róg, Mikielnik, Gromki, Banaski, Garbno, Świerczewsk, Dubliny, Zelak, Jeżewo, Kocławki, Filipówka, Smokowo, Biedaszki Wielkie, Biedaszki Małe, Zacisze i kolonie Starej Różanki położone po lewej stronie ul. Bałtyckiej.
Przy parafii św. Katarzyny zostało około 6.000 wiernych. Kolejne zmiany granic parafii następowały równomiernie z erygowaniem nowych placówek w terenie. W samym Kętrzynie parafia była bardzo rozległa. Kuria Biskupia Diecezji Warmińskiej zwróciła się do miejscowego proboszcza ks. K. Święckiego o czuwanie nad potrzebą wybudowania nowego kościoła na osiedlu Chrobrego.
29 VII 1983 r. proboszcz ks. A. Jasikowski skierował kolejną prośbę do Naczelnika Miasta o zgodę na budowę nowej parafii w związku z uzyskaniem pozwolenia na utworzenie nowej placówki, zmieniały się również granice parafii.
W dekrecie wydanym przez biskupa w 1984 r. czytamy: "Na mocy kanonu 515 §2 KPK wyłączam z parafii św. Katarzyny w Kętrzynie następujące ulice: Bałtycka, Broniewskiego, Budowlana, Cmentarna, Daszyńskiego (od 8-34 i 29-39), Kołłątaja, Kwiatowa, Mazowiecka (od 2-7), Mazurska (od 9-13 i 18-42), Polna, Pomorska, Poznańska, Prusa, Sienkiewicza, Słoneczna, Staszica, Wąska, Willowa i Żeromskiego oraz przyłączam je do parafii św. Jerzego w Kętrzynie" Przy parafii pozostawiono następujące wsie: Biedaszki Małe,Biedaszki Duże, Filipówka, Smokowo, Garbno, Gałwuny, Kotkajmy, Koskajmy, Olszany, Borki, Gnatowo, Nowy Młyn, Marszewo, Zacisze i Trzy Lipy.
1 lipca 1987 r. proboszczem nowo utworzonej placówki został ks. Andrzej Duda, który rozpoczął budowę kaplicy pod wezwaniem Błogosławionego Brata Alberta Chmielowskiego. Prace ukończono w 1989 r., a od lipca tegoż roku parafia istnieje jako samodzielna placówka.
Pewnym sukcesem duszpasterskim w Kętrzynie było poświęcenie kaplicy w szpitalu powiatowym. Nastąpiło to 16 V 1948 r. Urządzenie kaplicy zawdzięczano dyrekcji szpitala, a wyposażenie w sprzęt liturgiczny - parafii. Mszę św. odprawiano w co drugą niedzielę lub częściej. Z dokumentów drugiej wizytacji biskupiej dowiadujemy się, że kaplicą opiekował się ks. Jan Stelmach.
Bolesnym faktem zapisanym na kartach kroniki był incydent usunięcia ze szpitala w 1961 r. ks. W. Radziwona. Tłumaczono się, że jest to sytuacja przejściowa związana z remontem. Dopiero 18 X 1981 r. proboszcz, ks. Jasikowski ponownie poświęcił kaplicę szpitalną. Tenże kapłan otrzymał nominację na kapelana szpitala rejonowego. Problem kaplicy ucichł na 10 lat. Ożywił się w 1991 r., gdy proboszczem był ks. Z. Klimczuk. On również otrzymał nominację na kapelana szpitala miejskiego w Kętrzynie . 31 V 1991 r. ówczesny dyrektor szpitala rozwiązał z nim umowę o pracę, motywując swoje posunięcie trudnościami ekonomicznymi istniejącymi w placówce. Proboszcz, ks. Z. Klimczuk wystosował odpowiednie pismo (do dyrektora ZOZ-u), w którym stwierdził, że kapłani od lat wykonywali tę posługę bez wynagrodzenia i będą ją kontynuować (warto tu dodać, że to dyrekcja szpitala parę lat temu zaproponowała podpisanie umowy o pracę). Jako odpowiedź otrzymał pismo wyjaśniające tego rodzaju postępowanie. Posługi kapłańskie wykonywane są w szpitalu do dnia dzisiejszego.
W kościele jest instalacja elektryczna oraz ogrzewanie na węgiel i koks. Nagłośnienie stałe wynosi 60W. Świątynia wyposażona jest w wentylator elektryczny i trzy dzwony mechaniczne na wieży. Kolejni proboszczowie nadzorowali remonty kościoła, w wyniku czego otrzymał on nową polichromię, wyasfaltowano teren wokół kościoła, zainstalowano nagłośnienie i organy elektryczne.
W latach 1983-1988 wybudowano nowy dom parafialny (pierwsze lekcje religii w domu parafialnym pod wezwaniem św. Kazimierza odbyły się 3 X 1988 r. ), w 1990 dokonano renowacji wnętrza obiektu sakralnego, a w 1991 wymieniono żyrandole i odnowiono ławki. Z czasem też i wymieniono żarówki na energooszczędne. Latem 1999 roku wymieniono w domu parafialnym 2/3 grzejników na nowoczesne konwertorowe oraz wstawiono nowy piec gazowy o mocy 130KW. Zimą 1999/2000 przeprowadzono remont wieży kościelnej - wymieniono całą konstrukcję drewnianą wieży na wysokości od 20 metrów wzwyż.
3. Działalność duszpasterska.
Po wprowadzeniu języka ojczystego do liturgii pierwsze Msze św. niedzielne w języku polskim w Kętrzynie odprawiono w 1967r.
Zgodnie z czcigodną tradycją całego Kościoła za główne części codziennego oficjum należy uważać laudes jako modlitwę poranną i nieszpory jako modlitwę wieczorną. Duszpasterze starali się, by w niedziele i uroczyste święta odprawiano w niedziele nieszpory. Pierwsza wzmianka o nich pochodzi z 1948 r.
W protokole wizytacji kanonicznej biskupa Wojciecha Ziemby z 1980r, podano, że nabożeństwa tego nie odprawia się. Obecnie sprawowane jest ono w niedzielę w godzinach wieczornych 17.30.
Po wojnie w 1948 r. Mszę św. odprawiano raz dziennie o godz. 7.30. W roku 1967 były trzy Msze św. o godz. 6.00, 7.30, 18.00. W 1974 - 6.30, 7.30, 18.00. Zgodnie ze zwyczajem Kościoła katolickiego przed 1964 r. nie było codziennej Mszy św. wieczornej. Po raz pierwszy wprowadzono ją w 1964 r. w I Niedzielę Wielkiego Postu. Na uwagę zasługuje również fakt, że od I Niedzieli Adwentu 1970 r. także codzienne nabożeństwo odprawiano w języku polskim.
Z innych nabożeństw na uwagę zasługują Gorzkie Żale, które wprowadzono w Wielkim Poście w roku 1946. Jak podaje kronika: "Były to prawdziwe gorzkie żale, gdy kapłan pierwszy raz zaintonował pieśń. Dzięki systematycznej nauce, pod koniec Wielkiego Postu, można było śpiewać razem z kapłanem". Nabożeństwo to przetrwało do dzisiaj. Początkowo odprawiano je w piątek, a następnie w niedzielę o godz. 17.30 przed Mszą św. wieczorową.
Już w 1947 r. w parafii praktykowane były obchody Triduum Paschalnego, uwieńczone rezurekcją z procesją o godz. 6.00. Nowością było to, że w roku 1946, pełniono straż przy grobie Chrystusa przez Milicję Obywatelską, Straż Pożarną, Związek Harcerstwa Polskiego i ministrantów. Adoracja trwała od 6.30 do 22.00.
Bardzo pięknie przedstawiona została pierwsza powojenna rezurekcja. Kronikarz opisuje ten dzień następująco:"Rzewna była nasza polska rezurekcja, podczas której rozbrzmiewały pięknym głosem częściowo odremontowane organy. Rezurekcja to nie mniej wielkie przeżycie jak pierwsza pasterka. Przy głosach dzwonów (obu kościołów) Kętrzyna, przy niezliczonych salwach karabinowych MO, wojska, UB, przy olbrzymiej frekwencji wiernych, a przede wszystkim przy odgłosach potężnej pieśni "Wesoły nam dzień dziś nastał", wyjątkowo harmonijnie i zgodnie śpiewanej, wyruszyła procesja z kościoła na główny plac - Plac Wolności i ul. Sikorskiego. Piękna pogoda ciepłego, słonecznego poranka pomnażała jeszcze blask tej pierwszej rezurekcyjnej procesji, podczas której Zmartwychwstały Chrystus wyszedł błogosławić trudowi i życiu nowych właścicieli odzyskanych ziem. Pamiętnym i rzewnym momentem było spotkanie się wracającej do kościoła procesji z dużym taborem wyładowanych z wagonów repatriantów. Celebrujący tę procesję ks. Kazimierz Dmochowski przystanął i pobłogosławił ich i dobytek. W oczach zgromadzonych stanęły łzy i radość. Ze spotkanym tu Chrystusem rozpoczęli życie".
W kościele parafialnym odbywały się nabożeństwa czerwcowe do Najświętszego Serca Pana Jezusa. Jak podają najstarsze dokumenty wprowadzono je już w 1948 r. i odprawiano o godz. 17.30 przed wieczorną Mszą św.
Ważną rolę w duszpasterstwie stanowi sprawowanie sakramentów. I tak od 1945 do 2000 roku ochrzczono:16620 osob. Dokładne dane dotyczące ilości ochrzczonych chłopców i dziewcząt w poszczególnych latach znajdują się w archiwum parafii.
Sakrament bierzmowania to drugi stopień inicjacji chrześcijańskiej w parafii św. Katarzyny, udzielany podczas uroczystej Mszy św. celebrowanej przez biskupa. W latach 1945-2000 bierzmowano 29 razy. Do tego sakramentu przystąpiło 12528 osób.
Sakrament Eucharystii jest kontynuacją tego, co Chrystus uczynił w wieczerniku. I Komunia św. w parafii św. Katarzyny, odbyła się w 1949 r. Ogółem do roku 2000 do I Komunii św. przystąpiło10169osób. Dane te jednak nie są pełne, gdyż nie uwzględniają lat 1985-1987 z których brakuje danych.
Kolejnym sakramentem związanym z życiem parafii jest spowiedź święta. Wierni parafianie na przełomie wielu lat nie mieli problemów z przystąpieniem do tego sakramentu, gdyż kapłani spowiadali i spowiadają na każde życzenie penitenta. W czasie rekolekcji wielkopostnych, adwentowych, czy misji kapłani spowiadali bezustannie. W roku 1946 "ks. Wacław Radziwon nie opuścił konfesjonału przez czternaście godzin". Mieszkańców przybywało, wiec i do tego sakramentu było coraz więcej chętnych.
Ważną cząstką Kościoła Świętego w świetle wiary są chorzy. Mogą oni wnosić swój cenny wkład w przyjęcie Namaszczenia Chrystusowego. Kętrzyńscy duszpasterze nie zapomnieli o nich. Kapłani starali się dotrzeć do wszystkich potrzebujących: w domu, w szpitalu. Warto wspomnieć, że już w dokumentach drugiej wizytacji dziekańskiej z 9 XII 1957 r., podano brak prowadzenia księgi chorych. Nadmieniono również, że chorzy nie umierają bez zaopatrzenia w sakramenty z winy kapłanów, lecz rodziny. Księgi chorych nie prowadzi się nadal. Wszelkie informacje o chorych i dla nich umieszczane są w ogłoszeniach parafialnych.
W parafii św. Katarzyny pierwsza kolędna czyli indywidualne spotkanie kapłana z rodzinami miało miejsce w roku 1947 i trwało pół roku - do maja 1948 r. W następnych latach nieco krócej, ponieważ przybywał liczba kapłanów, którzy pomagali proboszczowi.
W odnowie życia religijnego parafii bardzo ważną rolę odgrywają rekolekcje. W parafii św. Katarzyny każdego roku przeprowadzano rekolekcje adwentowe i wielkopostne. Od 1947 r. rekolekcje przeprowadzano w okresie Wielkiego Postu. W związku z dużym spożyciem alkoholu na terenie Kętrzyna w parafii organizowano rekolekcje w połączeniu z Akcją Trzeźwości np. w 1955, 1967, 1975, 1985. Od 1979 r. mamy informację o rekolekcjach adwentowych. Zdarzało się, że rekolekcje adwentowe połączono z nabożeństwami 40-godzinnymi. Od 1991 r. na czas rekolekcji wielkopostnych dzieci i młodzież mają ustanowione dni wolne od nauki. Umożliwiło to przeprowadzenie dla nich rekolekcji w innym czasie niż dla dorosłych.
Oprócz rekolekcji wielkopostnych i adwentowych organizowano rekolekcje intronizacyjne w ramach obchodów ogólnodiecezjalnych. W dniach 9-14 V 1965 r. modlono się w intencji rodzin mieszkających na terenie parafii.
Inną formą modlitwy były zamknięte rekolekcje parafialne dla maturzystów. Specjalnie dla nich wprowadzono dodatkowo: nocne czuwanie w Gietrzwałdzie np. 12-13 IV 1989 r., dzień skupienia w Gietrzwałdzie np. 21-22 IV 1990 r.
W parafii organizowano dni i tygodnie misyjne w formie rekolekcji. W tych dniach ofiarowano pomoc dla misji. Wierni składali ofiary i modlili się za misjonarzy. Oprócz tego organizowano misje parafialne, które przyczyniły się do zainteresowania wiernych sprawami Kościoła. Pierwsze misje odbyły się w dniach 22-31 V 1948 r. , drugie od 14-21 VI 1959 r. trzecie od 29 IX - 6 X 1974, 3-11 V 1997 w 100-lecie Konsekracji Kościoła.
Dnia 17 XII 1961 r. parafia oddała się w specjalna opiekę Matki Boskiej Częstochowskiej. Triduum przeprowadził O. mgr Dworecki z Pieniężna.
17 VII 1972 r. kościół św. Katarzyny obdarzony został odpustem zupełnym, który mogą uzyskać wierni nawiedzający kościół i odmówiwszy w nim "Ojcze nasz" i "Wierzę w Boga" - w święto patronalne św. Katarzyny - 25 listopada; Matki Boskiej Anielskiej - 2 sierpnia oraz w Dzień Zaduszny - 2 listopada (wyłącznie dla dusz w czyśćcu cierpiących.
Poczuwając się do odpowiedzialności za Kościół i jego misję w świecie, do której powołany jest każdy chrześcijanin, wierni pragną dawać świadectwo swej wierze poprzez życie. Pogłębienie religijności dokonuje się także w różnego rodzaju bractwach, wspólnotach i stowarzyszeniach. Duchowość ich formowana jest poprzez: Słowo Boże, spotkania modlitewne, troskę o stałe nawracanie się i przemianę życia. Tego rodzaju wspólnotowe działanie pogłębia również więź między członkami.
W parafii św. Katarzyny pierwsze zebranie organizacyjne członków Wspólnoty Krwi Chrystusa odbyło się 19 VIII 1990 r. Faktyczną działalność rozpoczęto jednak dopiero 15 IX 1990 r. Ogółem w 1990 r. grupa liczyła 70 osób w tym: 45 w grupach zorganizowanych i 25 w grupach niezorganizowanych. Członkowie z grup zorganizowanych modlili się w kościele w wybranych dniach tygodnia, natomiast osoby z grupy niezorganizowanej modliły się w czasie dowolnym. Spotkania organizacyjne całej wspólnoty odbywają się w trzecią niedzielę każdego miesiąca.
Wspólnota Żywego Różańca jest jedną z najstarszych wspólnot istniejących przy parafii św. Katarzyny. Już w 1947 r. w I niedzielę miesiąca po sumie odbywały się zebrania i nabożeństwa z kazaniami dla członków tej wspólnoty. Osoby zrzeszone były w kilkudziesięciu różach. W 1948 r. zgromadzenie to liczyło około 600 osób. W kolejnych latach liczba członków zmniejszała się, w wyniku czego w 1975 r. stan koła wynosił 12 kobiet, 7 młodzieży, 12 dzieci (w tamtym okresie we Wspólnocie Żywego Różańca nie było ani jednego mężczyzny). Modlitewne spotkania łącznie z konferencjami odbywają się do dnia dzisiejszego.
Dnia 4 III 1947 r. przy kościele parafialnym erygowano III Zakon Franciszkański. Akt erekcyjny posiada informację, że każdorazowy proboszcz parafii jest dyrektorem tej wspólnoty. Początkowo liczyła ona około 50 osób (1948). Zebrania organizowano w każdą I niedzielę miesiąca. Przełożoną wspólnoty była i jest pani Karolina Kłopotowska. Zakon liczy 40 członków, w tym 35 osób w postulacie i 5 w nowicjacie (po obłóczynach). W ramach spotkań prowadzono modlitwy i konferencje.
Jedynie w 1975 r. potwierdzono istnienie Apostolstwa Modlitwy. Mimo wnikliwej kwerendy nie udało się ustalić późniejszej działalności. Pewne jest, że od 1987 r. grupa ta nie istnieje.
9 VI 1949 r. w parafii św. Katarzyny powołano Bractwo Straży Honorowej. Mimo wnikliwej kwerendy nie udało się ustalić działalności tej grupy. Wiadomo jednak, że pracę musiano przerwać z racji zarządzeń Ministerstwa Administracji Publicznej o zrzeszeniach.
Ruch oazowy rozwinął się także w parafii św. Katarzyny. Działały dwie grupy: pierwsza to "Światło - Życie", druga "Dzieci Boże". W 1985 r. młodzieżą opiekował się ks. Marian Otap. Spotkania modlitewne grupy odbywały się w każdą sobotę. Członkowie przygotowywali liturgię Mszy św. młodzieżowej oraz czasami uświetniali nabożeństwa w kaplicy szpitalnej. Pierwszą oazę "Dzieci Bożych" utworzył również ks. Franciszek Blachnicki w roku 1954. Taką wspólnotę zorganizowano także w parafii św. Katarzyny. Do 1991 r. grupą tą opiekowała się siostra Alina Król.
W celu uświetnienia liturgii nieodzowna jest pomoc ministrantów. Już w 1947 r. założono "Kółko Ministrantów", które wtedy liczyło około 60 osób. Liczba ministrantów zmieniała się w poszczególnych latach jak i ich duszpasterz.
Kolejnym bardzo prężnie działającym stowarzyszeniem jest Towarzystwo Przyjaciół KUL. Istnieje ono od 1988 r. i działa nadal, liczy około 50 osób. Spotkania odbywają się w IV niedzielę każdego miesiąca.
W IV 1946 r. w powstał w Kętrzynie "Caritas". Organizacja ta zawsze wywierała ogromny wpływ w pracy charytatywnej pomagając najbardziej potrzebującym. Obecnie na terenie parafii utworzony jest punkt bezinteresownej pomocy, gdzie można przynosić odzież, pieniądze i inne przedmioty. Potrzebujący zgłaszają się w określonym dniu i otrzymują wsparcie, niejednokrotnie też finansowe.
Ważną rolę w duszpasterstwie odgrywa nauczanie. Pierwszy powojenny proboszcz ks. W. Radziwon w 1945 r. został prefektem w szkole podstawowej liczącej około 350 dzieci. Rok 1946 to czas największego osadnictwa ziemi. W tym czasie liczna parafian liczyła około 6000 ludzi przez co duszpasterstwo stało się cięższe jak na jednego kapłana. Ksiądz proboszcz miał 48 godzin katechezy tygodniowo we wszystkich szkołach w mieście. Z dniem 1 IX 1947 r. ksiądz Radziwon z racji nawału pracy zrezygnował z nauczania w gimnazjum i liceum, odstępując część swoich godzin księdzu Adamowi Szabuni. Pomoc w nauczaniu religii miała również s. Antonina, która uczyła najmłodsze dzieci. Z nastaniem roku 1950 zaczęto usuwać religię ze szkół, tak ze w 1952 roku 74% dzieci było pozbawionych nauczania religii. W 1953 r. usunięto krzyże i katechezę ze wszystkich szkół średnich. W 1954 r. usunięto religię ze wszystkich szkół podstawowych. W tej sytuacji prowadzono nauczanie religii w wybranych placówkach parafialnych.
Rok 1957 to owoce "polskiego października". Pozwolono urzędowo na powrót religii do szkół, jednak w następnym roku problem się odnowił i od 1960 r. nie było katechezy w szkołach. Lecz to nie był koniec represji. W 1962 r. dyrektor internatu Technikum Ekonomicznego zabronił młodzieży internackiej uczęszczać na przedpołudniowe nabożeństwa. W 1967 r. katechezą objęto 2000 dzieci, uczono w przykościelnej salce i dwóch salkach kaplicy cmentarnej. W roku 1980 katechezą objęto 2317 uczniów szkół podstawowych i 1112 uczniów szkół średnich, co stanowi 91% ogólnej liczby uczniów uczących się. Od IX 1990 r. nauczanie religii powróciło z powrotem do szkół i jest kontynuowane do dnia dzisiejszego.
Powrót na górę stronyImię i nazwisko | Data nominacji | Data odwołania |
---|---|---|
August HINZ | 1862 | 1890 |
Walenty LEHMANN | 1890 | 1897 |
Andrzej HINZMANN | 1897 | 1900 |
Pawe3 KUESSNER | 1900 | 1909 |
Alfons BUCHHOLZ | 1909 | 1920 |
Jan LINDENBLATT | 1920 | 1945 |
Wacław RADZIWON | 24 XI 1945 | 22 V 1962 |
Alojzy NEUMAN | 22 V 1962 | 9 VII 1972 |
Karol ŚWIĘCKI | 9 VII 1972 | 30 VI 1979 |
Aleksander JASIKOWSKI | 1 VII 1979 | 16 IX 1983 |
Leon ZAJKOWSKI | 16 IX 1983 | 25 X 1987 |
Zygmunt KLIMCZUK | 25 X 1987 | 17 VIII 2017 |
Sylwester PROGOROWICZ | 1 X 2017 | do dnia dzisiejszego |
Imię i nazwisko | Data mianowania | Data zwolnienia |
---|---|---|
Jan WYSOCKI | VII 1945 | IX 1945 |
Adam SZABUNIA | IX 1945 | 1954 |
Gedymin PILECKI | II 1949 | IX 1949 |
Jan ROMEJKO | IX 1949 | II 1950 |
Albin RADZIWON | Przyjeżdżał do parafii i pomagał od 1952 r. | |
Maciej PAWLIK | Pomagał co drugą niedzielę od 1953 r. | |
Zygmunt LEWICKI | W okresie świąt i wakacji pracował jako pomocnik | |
Stanisław TĘGOWSKI | Pomagał wiosną 1953 r. | |
Jan REĆKO | VII 1953 | IV 1955 |
Stanisław KOŁUCKI | IV 1955 | VII 1957 |
Ryszard JANKOWSKI | VII 1957 | XII 1957 |
Jan MAGDZIARZ | VII 1957 | VIII 1962 |
Stanis3aw KLICH | XII 1957 | VI 1959 |
Jan MALINOWSKI | VI 1959 | VI 1960 |
Józef JAŚKIEWICZ | VI 1960 | II 1962 |
Bronisław JAMROZ | II 1962 | IX 1962 |
Jan STELMACH | IX 1962 | VII 1964 |
Zygmunt ZAŁĘSKI | IX 1962 | VII 1963 |
Tadeusz MAZUR | VII 1963 | VII 1964 |
Jan CZAJKOWSKI | VII 1964 | VII 1965 |
Józef GROMEK | VII1964 | VII 1966 |
Wojciech KOSNO | VII 1964 | VII 1965 |
Józef CZAJKOWSKI | VII 1965 | VII 1968 |
Piotr BIBIK | VII 1965 | VI 1967 |
Zdzisław STAŃCZUK | VII 1966 | VI 1967 |
Wojciech ZIEMBA | VI 1967 | VII 1969 |
Stefan GROMADZKI | VIII 1968 | VII 1969 |
Waldemar DYLEWSKI | VII 1969 | IX 1970 |
Albert PAWLAK | IX 1969 | X 1969 |
Mieczysław SZCZĘSNOWICZ | X 1969 | VII 1972 |
Jerzy SZYMEROWSKI | VI 1970 | VII1972 |
Marian SZCZĘSNY | XI 1970 | VII 1974 |
Robert DZIEWIATOWSKI | VII 1972 | VIII 1974 |
Stefan TOMASZEWSKI | VII 1974 | VIII 1980 |
Lucjan ŻELEWSKI | IX 1974 | IX 1975 |
Adam BOCIEK | VII 1974 | IX 1975 |
Czes3aw WUJKOWSKI | VII 1974 | VII 1980 |
Stanis3aw WARSZEWSKI | IX 1975 | VII 1976 |
Kazimierz NAPIERAŁA | IX 1975 | VII 1976 |
Mieczysław ZAKRZYŃSKI | VII 1976 | VII 1984 |
Tadeusz MAZUR | VII 1976 | VI 1981 |
Eugeniusz BŁĘDEK | VII 1980 | VII 1984 |
Antoni GWIAZDA | VII 1980 | VII 1984 |
Wacław STEFANOWICZ | IX 1981 | IX 1982 |
Mieczysław RODAK | IX 1982 | VII 1985 |
Wiesław BADURA | VII 1985 | VI 1987 |
Józef ROMANOWSKI | IX 1985 | II 1987 |
Sławomir GAŁADZUN | VII 1985 | VII 1987 |
Andrzej KUNA | I 1986 | X 1988 |
Marian GLINKOWSKI | VII 1987 | VIII 1989 |
Ryszard LUKASZEWICZ | VII 1987 | VI 1988 |
Józef MAJKA | XI 1987 | X 1990 |
Adam BRYK | VII 1988 | VI 1989 |
Andrzej ORLOWSKI | VII 1988 | VI 1989 |
Jan MUCHA | XI 1988 | VII 1990 |
Jerzy WOLIŃSKI | VII 1989 | VIII 1989 |
Krzysztof JÓZEFCZYK | VII 1989 | VII 1989 |
Jarosław MIERZEJEWSKI | VII 1990 | VI 1992 |
Andrzej PREUOSS | VII 1991 | VII 1992 |
Marek WILK | VI 1992 | XII 1993 |
Juliusz CZAPIEWSKI | VI 1992 | X 1993 |
Wojciech CIARKOWSKI | X 1993 | IX 1994 |
Andrzej TREJNOWSKI | IX 1994 | X 1998 |
O. Andrzej NAROŻNY | IX 1994 | VI 1996 |
Jerzy MAZUR | VI 1995 | VI 1999 |
Eugeniusz PIPALA | VI 1998 | X 1998 |
Janusz RYBCZYŃSKI | X 1998 | VI 2003 |
Jacek GONDER | VI 1999 | IV 2006 |
Przemysław NOWAK | VII 2003 | VI 2005 |
Wiesław ZAGÓROWSKI | X 2003 | VI 2005 |
Paweł KOZICKI | VII 2005 | VI 2007 |
Sławomir BREWCZYŃSKI | VII 2006 | VII 2008 |
Tomasz NIEDŹWIEDZKI | VII 2007 | VI 2008 |
Krzysztof POGORZELSKI | VII 2008 | VI 2010 |
Bogusław SUŁECKI | VIII 2008 | VI 2012 |
Adrian BIENIASZ | VII 2010 | VI 2011 |
Damian ZEMBEK | VII 2011 | VI 2014 |
Piotr NOWAK | VII 2012 | VI 2013 |
Mariusz ROMAN | VII 2013 | VI 2017 |
Łukasz SZWAJKOSZ | VII 2014 | VI 2016 |
Zbigniew REJSZEL | VII 2016 | do chwili obecnej |
Rafał KOCIŃSKI | VII 2017 | do chwili obecnej |
Kapłaństwo - to pojecie, którym w Nowym Testamencie określa się zbawcza funkcję Jezusa Chrystusa i udział w niej jego wyznawców. Jezus gromadził wokół siebie uczniów, spośród których wybrał dwunastu, by byli świadkami jego życia, śmierci i zmartwychwstania. Powołania kapłańskie budzono poprzez liczne katechezy, kazania i modlitwy. Protokoły powizytacyjne informują o nabożeństwach w intencji powołań kapłańskich. Ważnym wydarzeniem w życiu parafii są prymicje, które miały miejsce:
1948 - Wacław CHILMAN